(foto’s beneden) home

Gedachte rond sint Berb, oftewel sint Barbara

Wie wat meer vertrouwd is met de afbeeldingen van Barbara,

die zal weten dat ze onafscheidelijk vergezeld. wordt door de toren....

steeds weer die toren, dat intrigeert;

Barbara, die zo graag deel zou nemen aan

het gemeenschapsleven van haar tijd

het gemeenschapsleven van de christenen

zij werd ervan weerhouden en moest zich behelpen

met leven, opgesloten in die toren....

Dat is bij ons vaak anders, vaak omgekeerd:

wij sluiten ons vrijwillig af van de ander,

sluiten ons op in ons eigen huis, ons eigen kringetje,

soms weinig bereid om vrij en blij daaruit te komen,

soms moeizaam geneigd te ínvesteren in de gemeenschap...

Daarom blijft Barbara onze patrones, ons aankijken met die toren.

Is dat niet een vraag, een dringende uitnodiging?

Wij bidden daarom op haar voorspraak:

God,

als gemeenschap (van de Kakert) waren wij hier bij elkaar

om onze dankbaarheid te uiten voor wat er telkens weer

tot stand kan komen als mensen het leven met elkaar delen.

Geef dat wij opnieuw de kracht hebben opgedaan

om wat er leeft aan gemeenschapszin verder uit te bouwen,

opdat wij op voorspraak van sint Barbara,

in goede en in kwade dagen

een ware en veelstemmige gemeenschap zijn

en een geloofwaardige kerk van Jezus, de mens naar ons hart,

voor tijd en eeuwigheid. Amen.

Tekst M. Gubbels

Uit de Barbaraviering Kakert 1985

Sint Barbara,

of liever gezegd: Sint Berb,

dat klinkt ons vertrouwder in de oren -,

we willen je weer in ere herstellen.

Een aantal jaren geleden wilden ze beweren

dat je nooit bestaan hebt,

ondanks al die verhalen en legendes

die er sinds eeuwen over jou bekend zijn,

ondanks al die gebeden

die mensen tot jou gericht hebben

om bescherming in vele gevaren,

om bijstand vooral in het uur van de dood.

Jij was de koempel van de mijnwerkers,

jouw beeltenís namen ze mee

als ze daar diep onder de grond hun werk deden.

Jouw naam werd meegegeven aan parochíes en verenigingen,

aan scholen en plekken waar het mijnwerkersleven bloeide,

zoals hier in de Kakert.

Met alle lief en leed van hen was jij vertrouwd.

En toen verdween je mét de mijnen uit het oog.

Maar in ons hart zijn we je niet vergeten.

Patrones blijf je van onze kerk,

van onze parochie, van het muziekkorps St. Barbara G.A. (Glück Auf).

Ook vandaag roepen we je aan

om in jouw naam

met vallen en opstaan, zo goed en zo kwaad als het kan,

een gemeenschap te vormen van mensen

die lief en leed delen,

die bekommerd zijn om elkaars geluk.

Sint Barbara, patrones van de Kakert,

bid voor ons.

tekst M.Gubbels, pastoor

“ St.BARBARA “

Als kink vräuet iech miech óp Diech,

4 December dienne Namensdaag

koam d’r Tsinterkloas en braad

inne sjunne daag en sjnüts vuur miech.

Mar vuur d’r Pap en koellü um ós hin

hauw St. Barbara daag angere zin.

Dat woar jidder joar inne fesdaag

mit kirchejank en vermaach,

noa de mès kaffieëdusj mit vlaam

en durch ’t piefe d’r zaal vol sjwaam.

Inne Heer van d’r Mijnwerkersbond

maache wat heë óp de leëver hauw kónd,

de koellü lose dem mar kalle,

deun dong d’r vlaam en kaffieë waal bevalle.

Vuur de kinger koam noa de middag

d’r Tsinterkloas óp e wies peëd,

en doabij film uvver d’r Sjarlie Chaplin

jidder joar laache en de muite weëd

Ing PUNT TUUT mit sjnüts drin van d’r KONSUM

woar jód en sjun, en doa jong ’t de kinger drum.

Toneel vuur d’r Koelman en zieng Vrauw

zoos aan d’r sjloes ’t oavends nog drin,

JELEUF MIECH …

In zoenne sjunne BARBARADAAG

hui iech hü nog zin en jong iech nog hin.

Frans Stollman.

Patroonsheilige van de mijnwerker

St.Barbara

Barbara, dochter van een heidense edelman, Dioscorus genaamd, leefde in de 3e eeuw in Nicomedia in Klein-Azie, het huidige Turkije.Als jonge intelligente vrouw raakt ze geïnteresseerd in de Christelijke leer en raakt hier zo overtuigd van, dat zij zich door een priester laat dopen. Haar vader laat haar opsluiten in een toren om haar te vrijwaren van verder ongewenst gezelschap.

Barbara laat een derde raam aanbrengen in de torenkamer om zo voortdurend aan Gods Drievuldigheid te denken. Haar vader wordt hierover zó kwaad, dat hij haar door een heidense rechter laat veroordelen.

Er volgen vreselijke martelingen maar Barbara doorstaat alles en blijft haar geloof standvastig getrouw.

Tenslotte wordt ze in het jaar 306, door haar vader met een zwaard onthoofd. Maar deze ontloopt zijn straf niet en wordt na zijn wandaad dodelijk door een bliksemstraal getroffen.

Sinds het uitvinden van de kunstmatige bliksem en donderslag; het buskruit, is Barbara patrones van de mensen die in hun beroep met springstof of buskruit om moeten gaan. In het begin van de 17e eeuw wordt buskruit voor vredesdoeleinden en voor het eerst in de ondergrondse werken gebruikt om gangen te drijven en vooral om ertsen los te schieten

De verering van de heilige martelares heeft lang in het teken gestaan van de patrones tegen een plotselinge en daarom onvoorbereide dood.

Toen springstof in het moderne mijnbedrijf ook steeds meer gebruik werd kreeg Barbara haar speciale rol van beschermvrouwe van de mijnwerkers.

Deze heilige wordt met een toren in haar rechterhand afgebeeld.

St Barbara Parochiekerk Vrank Heerlen (Let op de mijnwerker aan haar voeten).
Gedachteniskapel
De droom van Martin Herbergs uit Simpelveld ging in vervulling. Vanaf 1969 speelde Martin met het idee dat er iets tastbaars moest zijn voor de nabestaanden van de verongelukte mijnwerkers, ondergronds zowel bovengronds. Op zijn initiatief werd het dodenhuisje van de Staatsmijn Wilhelmina gerenoveerd en in het jaar 2002 in gebruik genomen als gedachteniskapel. Het bouwkundig gedeelte van de kapel en de renovatie heeft Ben Marell voor zijn rekening genomen.

De uitstraling van de kapel is fantastisch. Op een plaquette staan alle namen van de verongelukte koempels (Limburgse mijnen) vermeld. Het verzamelen van die namen (monnikenwerk) is geschied door Wiel Miseré -medewerker bij het Staatstoezicht op de Mijnen
Ieder jaar, op de zaterdag die het kortst gelegen is bij 4 december, het feest van St. Barbara, wordt om 10 uur een H Mis opgedragen in de Kerk van Terwinselen en daarna vindt in en bij de Gedachteniskapel een herdenking plaats.Er zijn nog tal van nabestaanden die de naweeën –het verlies van hun dierbaren- nog dagelijks aan den lijve ondervinden. Wij mogen hen nooit vergeten!!!!
De moker en beitel boven de ingang van meergenoemde kapel is het symbool van de mijnwerkers.

Deze foto is gemaakt door Paul Geilenkirchen (Domanialemijnsite)

Barbara,

Onger i dat laok Vol angst en i paniek

Zit ‘nne ovs-er op zien allerieësjte sjiech

Hunk’rend nao ’t leech d’r ’n träöntje blink

Hae b’hau sjmaekend tot Sint Berpke zingt

Refrein:

Sinte, sinte, sinte Barbara

Alle koelluuj höbbe dich zoeë leef

Sinte, sinte, sinte Barbara

Bewaar os vuer ’t noeëdlot ezzebleef

D’r sjeethuijer keem sjlaepend met d’r dynamiet

Houw d’r vuer te zurge, dat d’r berg zich wiekt

Waor zien wirk gedao, ’t noeëdsignaal hel klonk

Praevelend uever zien luppe da weerklonk

Refrein:

Sinte, sinte, sinte Barbara

Alle koelluuj höbbe dich zoeë leef

Sinte, sinte, sinte Barbara

Bewaar os vuer ’t noeëdlot ezzebleef

Tekst en muziek speciaal geschreven voor de maandelijkse Koempelmissen in de mijnwerkerskerk Sint Antonius van Padua in de Vrank Heerlen

Door: Wiel Sijstermans

Barbaratakken

Op 4 december “Barbaradag” beginnen de 3 donkere weken voor kerstmis. Volgens een eeuwenoud gebruik worden binnenshuis de zogenaamde Barbaratakken in een vaas met water gezet. Dit kunnen zijn takken van de berkenboom, fruit of andere bomen. Bloeien deze takken met Kerstmis dan volgt een gezond, gelukkig en vruchtbaar jaar. In 2007 heb ik een Heilige Barbaramis bijgewoond in de Kerk van Onze-Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand in Lindenheuvel. Aldaar worden ook de (gezegende) takken uitgedeeld na de Heilige Barbaramis.

Sint Barbara

De delver zwoegt in stof en puin,

Maar dan knielt ook in ‘s hemels tuin

Sint Barbara om te bidden.

Terwijl de koollaag scheurt en breekt

Is Zij het die voor delvers spreekt

En dan toeft in hun midden.

Zij maakt geen kolen, schept nog stut,

Maar is dan waakzaam en beschut

De werkers die er zwoegen,

En die, voordat hun zware hand

Ging breken aan het kolenpand,

Om Haar bescherming vroegen.

En als een delver in de nood

De adem voelt van pijn en dood,

Is dat de wil des Heren;

Dan staat Sint Barbara hem bij

En zijn de Hemelscharen blij

Want zij zal triomferen!

Sint Barbara gebenedijd,

Laat ons niet in de laatst strijd

Uw liefde en bijstand derven.

Wie, jong of oud, met hoop en geloof

In Uw handen legt zijn hoofd,

Zal daarna zalig sterven.

(C.L Herinx)

Foto Wolfgang Schubert

Hillieje Barbara

Heë

woar alling

doa ónge i jen koel

mit zieng jedanke

zieng lamp

en zienge sjatte

Massieve sjtee

jevoar

vuur hem

hinge hem

neëve hem

en boave hem

Ieëwieg is d’r berg

d’r sjtee, d’r koal

‘t lit flauwt

jeet lanksaam oes

angs

Onjezieë

sjleet

de Hillieje Barbara

de erm um hem hin

nit mieë alling

Vier beëne

hillieje Barbara

blief bij de kómpels

die ós zunt vuurjejange

en los óch ós nit alling

bewaar ós

Hillieje Barbara

Franz Kirnbauer 1957 Wiel Miseré 2005

Frans Stollman inne koempel van mich op der Sjtaat makt die wunderjun gedichte

¨ Sint Barbara ¨

4 Detsember

Die woeëd vruier

verieërd jidder joar,

zicher in de mijnstreek

wie doe nog hei en doa

ing koel woar.

Ing mès i jen kirch

doa noa e brüdsje

en e sjtuk vlaam,

vuur de kinger

d´r Tsinterkloas

en vuur d´r

mijnwerkersbond

ing jouw reklaam.

Doa woeëd jekald

durch inne hoeëge piet,

en aan d´r volle zaal

woeëd heë

zie ai waal kwiet.

Noen zunt jing

koelle mieë,

en e Barbarabild

is koalieg nog tse zieë.

Patroensfes weëd

nit mieë braat,

doch durch d´r

EX-koelman

besjtimd nog

draa jedaad.

Drum losse vier hei tsezame

van Kyrië bis Ame,

via Ós Barbara

d’r HEER DANKE,

doabij dinke aan Kompele

die nit mieë zunt of kranke.

Danke en aan heun dinke

zal jidderinne vräud sjenke.

Frans Stollman

= Sint Barbaraviering =

In de kirch van d’r Sjtaat

6 December 2014.

Sint Barbaraviering

woabij vier herdinke

ós vruiere kompele

ónger en boave eëdiesj,

en ins jans effe

aan die jónge

aandach sjenke.

Inne werme Deens

in ing kauw kirch

woa de haitsoeng

woar oesjevalle,

mit sjunne jezank

preëk en jediech,

’t bevool de lü die

doabij worae,

óch al hauw me

kauw vus en ing

roeë naas in ’t jezich.

In de kapel, en

aan ’t monument

woar jezank

The Last Post en

e sjtil moment,

dan dinkt me tseruk

aan de sjwatse daag

woa óp me inne

kompel verloor,

die jidder EX-KOELMAN

besjtimd nog kent.

Frans Stollman

Küete vier nog ins …

tsezame drinke aan d’r blèch,

en sjlefe mit d’r pungel

mit koelwèsj vol sjwainerij,

die vier de Mam

óp heem aa braatte

die vier droge de janse wèch.

Küete vier nog ins …

lüete mit de lamp of

sjuppe mit de koalesjup

en houwe mit d’r voeshammer,

küete vier nog ins

sjave mit de sjaaf en

kroefe d’r pijler óp en aaf,

inne angere jeëve d’r koelsjtamp

en d’r sjtee of koal bewerke

mit d’r sjräomhammer.

Küete vier nog ins …

fietse óp de koelfiets óngeneer

mit hingedróp de kis vol patroeëne,

küete vier nog ins

vare óp ’t transportband

noa d’r pos of pijler hin en weer

en sjisse in d’r sjtee of koal

mar ze müete ós noen

waal jet besser beloeëne.

Küete vier nog ins … Küete vier nog ins …

mit kómpele óngeree Barbara viere mit alle huier van vruier

d’r sjiek dele en mit ós kómpele die nit mieë zunt,

en poekele in ’t badlokaal, mar dat is um leef vrung

iech wees wat iech vroag en jeet laider nit mieë,

kunt noeëts mieë tseruk doch is ’t jans jód

en dat is flaich e jroeës jeluk, üch hei allenäu tse zieë,

den aldaag zoeë sjravele um tse iere en dankbaarheet tse tseje

woar doch óch nit normaal. dat vier waal nog hei sjtunt.

GLÜCK AUF !

Frans Stollman.

Foto Wolfgang Schubert

Barbaraviering 4 december 2004 te Terwinselen (Kerkrade) en gedenken verongelukte mijnwerkers

Wacht bij St.Barbara	H.Eucharistieviering
Processie naar gedachteniskapel
Herdenking	Foto’s van Cor Dudink (Terwinselen)

Aan Sint Berbke, patrones van de Keuldesch

Sint Berbke, Gier begriept en wit

Wie ozze keulder,weult en schwit,

Om veur oos landj de koale,

Die jus zoe nuudig zint wie broed,

In deze tied van zurg en noed,

oet schtub en drek te hoale.

Wäe zow mit Ozze Lieve Hier

Nog bäeter wete dan wie Gier,

Wat häe aan krach mot gäeve;

Ich meen-dan uuverdrief ich neet-

Häe gief mit wat häe daag'lijks deed

Een schtukske van zien läeve.

Doarum häet häe Uch oetgezoch

Wat van oos Hiemels Vader mog,

Dat Gier hem zult bewake;

Went häe de koale makt en schupt

en het gevoar van onval lupt

Went 't boewwerk schteet te krake.

Sint Berbke,schtoat der keulder bie,

Ooch zien tied is ens vorbie,

Dan zal häe aan uch denke.

Zien schtief vereelte henj tesaam

Reupt häe Uch duudelik bie der naam

en wacht tot Gier zult wenke.

Veur heum is ooch der grotste noed

dat letste uurke van der doed,

Dat häe ooch mit mot make

En dan een gow hulp hubbe mot,

Om vuur der rechterschtool van God,

Te regele zien zake.

(Herkomst onbekend)

Foto Wolfgang Schubert

Barbaraviering KBO Nuth op 5 december 2014 deelname Mijnbouwwim Ger Dautzenberg, Edddy Joosten en Wim Schoenmaekers

Foto’s Leo Sanderink

Evangelie

Barbaramonument

Uitleg door Wiel van Goethem

Van links naar rechts Wim, Ed en Ger

Leo Sanderink, Ger en Wim

Barbarabeeld met mijnwerker