Kompels gezocht

Tekening Jo Schoenmakers

Staande is vervoerregelaar Wiel Swaenen uit Heerlen .Zittend in de loc is machinist Jo. van Moorsel uit Hoensbroek.

Zittend op de kolenwagens zijn Willem Hofland en Nanny Eringa uit Heerlen allen werkzaam op de O.N.1.

Kompels gezocht- Wie zoekt wie?

Reacties naar: mijnhouwer@home.nl

Voor hoofdpagina klik hier > homepage <

Gedichten

7 joar zin vergange

En nog ummer brandt in mich ’t verlange

Want ’t stjerve van de koel

Deeg pien, enne hiele boel

En es ich koos

Ging ich op de kneeë es ’t moos

In eine ruk

Noa de Maurits truk

Veul joare van mie leave

Höb ich draan gegeave

Mé,’t is gedoan, veurgood

En noe zit ich, mit me koelmansblood.

H.Daemen. Limbricht

Bedankt voor het mogen plaatsen

Hallo Wim

Bijgaand een aantal gedichten over de mijn. mijnwerker en Sint Barbara in het dialect.

Ik heb ze ooit vaker gebruikt als eerste lezing in een koempelmis of bij een Barbaraherdenking.

Groet Wiel Roeselers

11 juli 2021

Sint Berb

Zoeëwie, aan de leefde van mam,

´n Kindj zich lekker kint werme

En zich kint versjteëke

In heur besjermende erme

Zoeëwie ene man zich kint werme

Aan ´t hart van zien vrouw

Zien toekomst in heur henj ligkt

Besjermd in ieëwige trouw

Zoeëwie inne ouwe miensj zich wermt

Doeër: „Ich geleuf in der Hieër“, te zigke

En zien leëve in de besjermende sjoeët

Van de Moeëdergoads kint ligke

Zoeë kos de koelman zich werme

Es heë Sint Berb aa sjprook onge aan de sjach

En zich gesjterkt veule doeër

´t Vertroewe op heur besjermende krach

Wiel Roeselers Broenssem

De Koel

Mien Limburgs landj in bontje kluëre

Wie gesjilderd doer ´n meesterhandj

Doer de ieëwe heër bewaard

Mien Limburgs landj mien huëvellandj

Mien Limburgs landj mien ermood landj

Vuur de luuj dan waal ´n heem

Mer sjravelend aan de brikke

Vuur ´n leëve in de sjeem

Bis dat doe de koele

Gedrieëve doer ´t zjwarte good

Welvaart brachte in dees sjtrieëke

En ´t Limburgs landj ontsjloot

Os sjoeëne Limburgs landj

Mit buusje, velder en weije

Doer de ontginning van de koele

Hat ´t landj veuël geleije

De luuj die vruijde zich oprech

Noe koam der broeëd op de plank

En vuur leef nomme ze mer

Der koale sjtub en sjoorsjtee-sjtank

De wesj in de gaard aan de lien

In wit, in bontj, in frisje prach

Bis dat de windj de zjwaam neersjloog

Alle wit en bontj, grauw wie de nach

´n Loopbaan bie de koel

Begos diks in de zeverie

Mijnsjtee zuëmere oet koal

Es koelman begos-te achter in de riej

Sjlepper, huijer, meester.huijer

Sjterk woar de hierarchie

Van klene man bis groeëte hieër

´t Hoert der allemoal biej

Hoezer, koale eërpel

Al woar van de koel

Voetbalclub en fanfaar

Ze regelde de ganse boel

De sjmauere woare diek

Diek en good belag

Mer de koel klauwde dich

Dien lof en ooch dien krach

´t Koelwerk dat woar hillig

Mer ooch zoeë ieëwig zjwoar

En alledaag dan loerde

Waal urges ´t gevoar

Achter blieëve onger sjtee

Of bevange doer ´t gaas

Ten onger gegange in ´n inferno

De koel woar der miensj diks de baas

De koel is toe ´t is gedoan

Mer noe nog alle dage

Mot minnig ee de laste

Van de koel nog drage

´s Levenhieër loat noe de zon sjiene

Uëver os en os Limburgs landj

Wies os der weëg deë vier motte goan

En pak der koelman bie de handj

Wiel Roeselers, Broenssem

Der Koelman

Erm woare de luuj

Erm woar dit landj

Van zompe en beënje

Bare grondj en zandj

Nieks oppe dusj

Nieks woar ´t weërd

Bis koale gevonge

Woeërde in os eërd

Wie angesj dit landj

Wie angesj os welt

Wie de koele koame

Brachte wirk en geld

Hel woar ´t wirk

Nut en ooch zjwoar

´t Klaude dien krach

´n Bietje joar noa joar

Zjwart woar de koal

Zjwart woar ´t good

Zjwart ooch der koelman

Bis in longe en blood

In ´t duuster van de nach

In sjteen en in sjtub

Verrikde minnige koelman

In zjweet ziene ruk

De longe vol sjtub

Maag en derm bedorve

Aan ´t wirk is minnig ee

Doezend doeëde gesjtorve

Angs vuur ´t daak

Angs vuur ´t gevoar

Vuur lief en gees

Onmiensjelik zjwoar

´t Drieve ´t jage

Noeëts neet genog

´t Systeem woar

Egelik bedrog

´t Ganse leëve

Van weeg bis graaf

Sjtumde de koele

Vuur de luuj aaf

Wirk en de hoezer

Bonne vuur koale

Loeën en aafreëkening

Op de koel te hoale

Hermenie en fanfaar

Of de voetbalclub

De koel regelde al

Es pries vuur de sjtub

Wieveuël zint der blieëve

Onge i gen eërd

Wie veuël bleëve uëver

Mer woare nieks mieë weërd

Wie veuële motte

Nog in zon bild

Huujedaags nog leëve

Omdat ´n leëve neet tilt

Beë vuur de koempels

Uch vuur gegange

Beë vuur de luuj

Die noe nog zin gevange

Geneet van de sjupping

Van blome in de wei

Veul de zonnesjtroale

Zieën de kluëre van de hei

Ruuk ´t huijend graas

Geneet van ´t leëve

Bedank ´s Levenhieër

En bedink dich dan eëve

Hie in dit landj

Of wiet uëver zieë

Zint ummer nog luuj

Die ´t leech neet kinne zieë

Wiel Roeselers Broenssem

**********************************************************************************************************

Koempels van de Oranje Nassau II. Wie weet de namen? S.vp doorgeven aan Frans Taalman: ftaalman@ziggo.nl

***********************************************************************************************************

Wie heeft heer Slangen nog gekend? S.v.p contact opnemen met zijn kleinzoon Ron Slangen.

Zie zijn site Inkoop Verkoop mijnlampen mijnwerkerslampen reparatie en restauratie

Op pagina 2 van het Limburgs Dagblad van 30 november 1973 onder de kop:,,Met Jan van Lieshout binnendoor en buitenom" een nog grotere kop

Vaarwel Emma,mijn diepe mijn,

vandaag zal het dan de laatste zijn,

de laatste kool die wordt ontgonnen,

met de uitbouw is men reeds begonnen.

Ondanks gebrek aan energie

kreeg men jou toch op de knie.

Nooit meer: ,,Glúck Auf",nooit meer die schachten,

nooit meer die kolen,die welstand hier brachten.

Het zwarte goud heeft afgedaan,

men opent liever een oliekraan.

Wat is er gemorkst,gesjraveld en gesjoefd

en toch met veel plezier bij jou vertoefd.

Met weemoed zal ik aan je blijven denken,

"t Is als een afscheid van een vrouw, en dat doet krenken.

Aan al de kompels:,,Vanaf hier gegroet,

Glúck Auf voor het laatst, het ga je goed".

JAN HUIJNEN.

Drie kompels Dragstra laten mijnverleden weer leven
'We hoorden aan het kraken van het hout hoe groot de druk was'
BRUNSSUM - Jaren stonden de gevelstenen met het opschrift 'Staatsmijn Emma anno 1911' in de tuin van DSM. Nu zijn de stenen terug op de plek waar ze thuis horen. Op het Emmaterrein in Brunssum, waar tegenwoordig woningen en het verzorgingshuis Emmastaete gevestigd zijn.

"Hier stond schacht drie," wijst Sander Dragstra senior (90) naar de plek vlak achter de pas geplaatste gevelstenen, "daar daalde ik af naar 1000 meter onder de grond." Samen met zijn broer Wim Dragstra (72) en zoon Sander Dragstra junior (65) haalt hij herinneringen aan de mijn op. Het verzorgingshuis de Emmastaete, waar hij woont, werd gebouwd op de plek waar ooit de Staatsmijn Emma het straatbeeld bepaalde. Maar waar moet je beginnen als het gaat over het werken in de mijn? Er zijn zoveel herinneringen, vooral namen, die de drie mannen te binnen schieten. Baas Bos, chef Bloemers, aalmoezenier pater Jeroen, mijnvader Hensgens, best geklede opzichter Driessen, dokter Hillebrand van de verbandkamer. Bij iedere naam hoort een verhaal. Opzichter Cremers wordt met nadruk genoemd. "Hij was als een vader voor de jongens," weet Sander jr., die als veertienjarige jongen naar de Ondergrondse Vakschool (OVS) ging. "Een mens ondergronds en dat kwam je zelden tegen," vult Sander sr aan. Ook nummers zitten in het geheugen gegrift, zoals 1387 het penningnummer van Sander sr. "2301 was het nummer van mijn vader. Als ik die cijfers 's avonds op de wekker zie, kan ik met een gerust hart gaan slapen,"lacht Sander sr. Vanaf 1933 werkte hij ondergronds als schiethouwer, nadat hij eerst als veertienjarige jongen als kolenboer langs de mijnwerkersgezinnen ging. Wim Dragstra ging naar de OVS, werd houwer en had verschillende penningen. "Ik moest bijvoorbeeld de trein fluiten, de elektriciteit aanzetten. Daar moest je cursussen voor volgen en verschillende penningen voor hebben, anders moest je er met je vingers van afblijven." Sander jr. werkte als hulphouwer en herinnert zich zijn eerste dag ondergronds nog goed. "Ik had dagdienst samen met mijn vader. Na de dienst stond hij me boven bij de lift op te wachten en gingen we samen naar het badlokaal. Verder werkten verschillende ooms van me ondergronds. Ik werd van te voren al gewaarschuwd, dat ik ze niet als oom mocht aanspreken. Dat zou grote hilariteit betekenen onder de kompels." Het werk ondergronds was gevaarlijk, zwaar en vergde vakmanschap. "Voor de oorlog was er geen ijzer," weet Sander sr., "alleen maar hout dat de kolenlaag moest dragen. Aan het kraken van het hout, hoorden we hoe hoog de druk was." In 1964 werd Sander sr. afgekeurd. Wim en Sander jr. gingen beiden in militaire dienst. "Ik wilde na mijn diensttijd niet meer terug naar de mijn," vertelt Wim, "kwam bij de Coöperatie terecht en ging levensmiddelen rondbrengen." Sander jr. werkte jaren in het kabel en grondwerk en later als monteur bij de PTT. Sander sr. droomt nog regelmatig over het werk ondergronds. "Ik zit in mijn droom nog wel eens vast in de pijler, of ik hoor het sein voor het personenvervoer." Al met al heeft de mijn een diepe indruk achtergelaten bij de kompels. Maar ook jongeren waren op hun manier met de mijn bezig. "Onze dochter zei als kind altijd als we langs schacht drie kwamen, dat ze graag de letters EMMA die boven op de schacht stonden zou willen hebben," vertelt Sander jr., "die wilde ze op haar kamer bewaren. Naast de letters bevond zich een deur, die halverwege de letters reikte. Kun je nagaan hoe groot de letters waren."
Sandra Israel (Bron: Brunssum Aktueel)

Beschrijving: 125_52_Kompels Dragstra Foto:Sandra Israel

Wim Dragstra, Sander Dragstra jr. en Sander Dragstra sr. (vlnr) voor de gevelstenen voor de Emmastaete. De plek waar schacht drie heeft gestaan.

Beschrijving: portret_van_mijn_vader_in_de_kolenmijn_ON_2_edited Cher Haan (links) ondergronds Oranje Nassau II

Op bijgaande 3 foto’s komen uit het familiearchief van de familie Wiel Mevissen.

Bijzonderheid: De Oranje Nassau II grenst aan de Staatsmijn Wilhelmina en ik heb de eerste mijn wel eens bezocht via de vluchtweg Wilhelmina 506 meterverdieping naar de ON II 410 meterverdieping.

Beschrijving: 1927 mei Wiel Mevissen op boskamp -1