Voor hoofdpagina klik : hier

Transportmiddelen Ondergronds (Zie ook Mijnbouw)

Transportbanden

Foto Jo Kelderman (Nuth)

Steenkolenmmijn Valkenburg

Locomotief (machinist aan het woord) 1

Vervoerde met de locomotieven kolen en materiaal.

Werd hij belast met het vervoer van personen dan werd een extra opleiding vereist.

Omdat tijdens het vervoer van personen verboden was te rangeren bij de schacht moest je een kwartier eerder naar beneden om de lok voor de personentrein te zetten.

Meestal als ik met de personentrein aankwam in de afdeling werd deze op een zijspoor gezet tot een uur voor einde dienst

Interieur van personenwagon (aantal personen 14) Foto Jo Kelderman

Daarna ging ik met een kolentrein richting schacht.

Dan weer met lege wagens richting afdeling.

Tussendoor moest er ook materiaal naar de afdeling gereden worden als de tijd er voor was.

Ieder had zijn eigen lok ik had lok 13.

En daar had je ook de verantwoording voor.

Als je onderweg wat vreemds hoorde moest je direct de vervoerregelaar en monteur via de mobilofoon in de lok oproepen.

De vervoerregelaar kon precies zien waar de machines waren in het mijnveld.

Er lagen contacten tussen de sporen en als je daar over reed ging bij hem op een paneel een lampje branden.

Er waren ook seinen ondergronds.

Als je een transportgang inreed en je kwam een rood licht tegen dan moest je wachten want dan kwam er een trein uit tegengestelde richting.

Dat kon de vervoerregelaar allemaal regelen.

Wissels werkten op luchtcilinders.

Ietsje voor de wissel hing een rond lichtgevend plaatje.

Als je daar tegenaan klikte ging de wissel om.

Dus het was allemaal goed geregeld ondergronds.

Bij een ongeval mocht er geen transport meer plaats vinden in die afdeling.

Dan moest je naar de schacht rijden om de ongevallenwagen te halen.

Daar kon je van de achterkant een brancard in schuiven.

Kwam je in de buurt van de schacht dan werd dat gelijk doorgegeven aan de seingever.

Die hield de kooi vast zodat de gewonden direct naar bovengronds konden.

Daarna werd het transport weer hervat in de afdeling.

Ook hing om de 15 meter een waterslang om water bij te tanken voor de koeling van de dieselmotoren.

Het gebeurde ook wel eens dat een de locomotief ontspoorde en dat was werken geblazen.

Meestal overuren want een locomotief woog 3 ton.

En die had je zomaar niet weer op de rails.

foto van Wolfgang Schubert

Ontsporing zie de ravage

Personenvervoer

De personenwagens werden dicht gehangen met deuren.

Het vervoer ondergronds vindt plaats op smalspoor en er bestaat de mogelijkheid dat een wagen kon kantelen.

Ook kan er ijzer, buizen of hout uitsteken in de gangen en rij je daar op in dan leidt dat tot zware verwondingen.

Moest je vervoerd worden buiten het personenvervoer dan mocht je plaats nemen in de derde wagen achter de locomotief en kon je plaatsnemen op een soort hangzitmatje.

Personenvervoer anno 2005 Schacht Haltern 1 (Duitsland)

Personentrein in Sharlstone mijn Engeland . Foto Pete Clement (GB)

Foto Heinz Grossmann

Een kolentrein bestond meestal uit 60 a 70 mijnwagens.

De wagens en de inhoud kolen waren elk een ton.

Een trein met lege wagens kon meer meenemen

Er mochten slechts zoveel wagens mee dat het geheel tussen de gesloten luchtdeuren pasten.

Maar de trekkracht van een locomotief lag veel hoger

Het waren dan ook 6 cilinder diesels.

Nou over de uitlaat 

Die werd via een extra leiding van de watertank gekoeld.

Later hebben ze daar een automatische beveiliging in gebouwd.

Bij grote warmte sloeg de motor automatisch af en dan werd de locomotief naar de locloods gesleept om af te koelen.

Daar bleef hij dan een uurtje of twee staan

Later werd die dan weer opnieuw gestart.

Dat was ter voorkoming van mijngasontploffingen.

Over de treingeleider

Hij gaat samen met de machinist met de voortrek naar beneden.

De geleider controleert of alle personenwagens goed zijn aangekoppeld.

Hij moet voor dat de trein vertrekt zich er van overtuigen of alle deuren dicht zijn en geeft dan het vertreksein aan met zijn fluit.

Fluitsignalen

Één lang fluitsignaal is halt

Twee korte fluitsignalen is vooruit

Drie korte signalen betekent achteruit

Licht of armsignalen.

lamp of arm heen en weer zwaaiend met de lamp dwars op de richting van de galerij of steengang = halt

lamp of arm op en neer zwaaiend met de lamp in dezelfde verticale lijn = vooruit

lamp of arm een cirkel beschrijvend dwars op de richting van galerij of steengang = achteruit

Lichten een rood licht  = onveilig

Wit of groen licht = veilig

Dan bij een tussenafdeling mag ik ook pas verder rijden als ik het sein van de treingeleider gekregen heb.

Zwaar transport

Dat gebeurde meestal op Zaterdag en Zondag.

Extra dienst onder leiding van de schachthouwers die ook mee naar ondergronds gingen om de trein te begeleiden.

Die waren extra voor dit werk opgeleid omdat zij ook verantwoordelijk zijn hetgeen in de schacht gebeurt.

U heeft bij algemeen kunnen lezen dat er ook materiaal onder de lift werd bevestigd.

Zand

Werd niet alleen gebruikt in vochtige steengangen maar ook bij langere kolentreinen

Door het gebruik ervan kreeg de locomotief meer grip op het spoor.

Daarmee werd het doorslippen van de wielen voorkomen

Eens in de 6 maanden werden de wielen vervangen

Dan ging de locomotief naar bovengronds

De rails en wissels leden ook onder de slijtage

Deze werden dagelijks door een spoorploeg gecontroleerd

Transport van en naar de afdeling

Ik had een witte en een rode potlamp

Over het rangeren in de afdeling bij de laadkast

Een tekening van gemaakt zie tekening maar wordt duidelijker gemaakt te zijner tijd

Bij Fig. 1

Kom ik met de lege trein aan bij de laadkast

Voor de wissel stop ik

Fig 2 Pak de lange ketting en hang die aan de voorste wagen

Fig 3 Rij over de wissel en leg die om en trek dan de lege trein naar binnen tot dat de hele trein naarbinnen is getrokken

Fig 4

Kom dan met de losse locomotief terug

Hang de ketting weer aan de voorste wagen en trek die dan tegen die andere lege wagen aan waarna ik ze dan aan elkaar koppel Fig 5

Rij dan met de locomotief voor de kolen trein Fig.6

Ik ga dan naar de lader toe zeg hem hoeveel wagens ik meeneem

Want hij nummert die een voorbeeld

Als hij tot 200 honderd genummerd neem ik die mee

Aan de laatste kolenwagen hang ik de rode lamp

Dan loop ik richting locomotief en kijk tevens of alle kolenwagens aan elkaar gekoppeldt zijn

Dan sein ik met mijn witte lamp naar de lader dat ik vertrek en hij moet zich overtuigen of ik alles meeneem

Bij de laadbak ligt tussen het spoor een wagedoordrukker

Zodat hij elke keer een lege wagen onder de laadkast krijgt

Aan de schacht

Als ik vanuit de afdeling met de kolentrein naar de schacht rij geeft de vervoersregelaar mij via de mobilofoon aan waar ik de trein moet laten staan als ik bij de schacht kom

Meestal zijn er in de steengang een of twee sporen waar ik de kolentrein kan achter laten

Als ze dan nodig zijn worden ze door een andere machinist bijgetrokken tot in de kettingbaan. Soms gebeurt dat ook met een lier

Boven aan de kettingbaan staat de schachtjongen die koppelt de wagens af en van daar uit lopen de wagens in een remstoel

Dat is een stoel die schuin naar voren afloopt

Moeten de wagens doorlopen dan opent de seingever de remstoel via een handel

Alles werkt op perslucht

Voor de kooi ligt ook weer een wagenstoter en tussen de schacht en vloer ligt een zweefvloer dat wil zeggen als hij de kooi omzet dan gaat die automatisch mee zo dat er niks kan gebeuren

Achter de schacht werken drie man om treinen op te stellen

Twee sporen voor lege treinen

Een spoor voor grove stenen en het ander voor materiaal

Twee machinisten zijn constant in de weer om treinen klaar te zetten die als ik kom bedrijfsklaar zijn om naar de afdeling te vertrekken

In de onderste etage van de kooi staat een rode lamp als waarschuwingsteken voor de seingever dat hij de laatste etage heeft

Foto Pete Clements (Engeland)

Locomotiefloods (Mijn Bentley bij Duncaster Engeland)

Locomotiefmachinist aan het woord 2

Hallo Wim,ook ik heb een verhaal: Op dagdienst vertrok ik met loc.nr. 3 die in Valkenburg staat met een trein kolen van 175 wagens van laadkast 250 G richting schacht, zoals de voorschriften luiden moest de laatste kolenwagen voorzien zijn van een rode lamp. Ik wist dat ze aan het spoor aan het werken waren op 800 meter van de schacht. Na de belsignalen bevond zich niemand meer in het spoor en lieten ze de trein passeren. Het kwam voor dat kolenwagens zich afhingen, zoals toen ook het geval was.De mensen gingen weer aan het werk toen de kolentrein voorbij was en letten niet op de laatste wagen waar de rode lamp opstond.

Ongeveer twintig wagens kwamen langzaam aanrollen toen de trein al langs was .Een kompel is toen onder deze wagens gekomen.

Ik was bezig de trein naar de schacht te trekken toen ze kwamen aanrennen en de vervoerregelaar waarschuwden dat er iemand onder de kolenwagens lag.

Met zeer zware verwondingen ,bekken verbrijzeld, ,breuken aan benen en armen is hij naar boven gebracht

Hij heeft zeer lang in het ziekenhuis gelegen .Toen hij naar maanden naar huis mocht was hij zwaar invalide.

Eerst gingen ze er vanuit dat ik de schuldige was.Locomotief mocht niet meer rijden eerst kwam het Staatstoezicht naar beneden om de tachograaf kaart te onderzoeken of ik te hard had gereden. Gelukkig was dat het niet het geval,toen had ik geen rode lamp op de laatste wagen gehad en ga zo maar door.

Bij het vertrekken heeft man die aan de laadkast de rode lamp er op gezet en onderweg stond hij er ook op naar verklaringen van mensen die op een andere plaats aan het werk waren. Maar soms moesten ze ook iemand hebben die ze schuld konden geven

Vaak zijn we op bezoek geweest toen hij in het ziekenhuis lag waar hij ook zeer dankbaar voor was.

Veelal gebeurde het dan ook dat mensen onvoorzichtig waren en tussen wagens kropen met alle gevolgen van dien.

Ik weet niet of je hier iets aan hebt,maar waarschijnlijk zullen er misschien kompels zijn die zich dit ongeval wel herinneren,.als je jou site bezoeken.

Ook zullen er locomotiefmachinisten zijn die dergelijke dingen hebben meegemaakt .

Op de 250 meterverdieping van de Oranje Nassau I reden acht elektrische locomotieven en vier diesels

Achter elektrische locomotieven mocht je 175 kolenwagens meenemen en 175 lege wagens en 80 wagens met vulstenen (wasberger). Deze waren ontzettend zwaar omdat die klein waren en ook nat. 

Bij de diesels mocht je 120 kolenwagens 120 lege wagens en 60 wagens met vulstenen meenemen

Op een gegeven moment  mochten er geen mensen meer in lege wagens meegenomen worden. Vervoer van personen mocht alleen nog in de gele dafjes zoals wij die noemden.. Ik meende deze ook in Valkenburg gezien te hebben.

Het traject voor elektrische locomotieven was ongeveer 6 kilometer lang. Personentreinen en lege wagens werden dan overgegeven aan de diesel die dan verder ging tot het eindpunt.

Loc nummer 3 was de enige loc waar niemand achter op mocht zitten. Andere loc’s hadden wel een zitplaats voor treingeleiders of mensen die bij ons achter de trein waren zoals dit werd genoemd, kolenwagens nakijken of die waren aangekoppeld, wissels omleggen enzovoorts

Op de 420mv van de O.N.1 had men de beschikking over 3 Deutz en een Kromhout locomotief.

Bij aanvang van de diensten vertrok een machinist met de personentrein vanaf de schacht en de andere vertrok met een trein lege wagens naar de afdeling.

Er waren steeds 2 loc.s in gebruik.

De machinist die de personentrein gereden had rangeerde die na gebruik op een zijspoor en ging dan naar de baan waar de kolen werden geladen en vertrok weer als hi genoeg wagens had.Zo werd er op en af gereden. Op deze verdieping was maar een laadkast. Ook was hier een scheiding van luchtdeuren naar de Oranje Nassau III. Deze werd later opgeheven, toen er een nieuwe automatische laadkast kwam en verder doorreden op het gebied van de Oranje Nassau III.

Ook ging men via een personentransportband van de 420 naar de 545 meterverdieping laatstgenoemde mijn. Daar aangekomen deden we alleen personentrein rijden en brachten mensen naar de afdeling. Materiaaltransport werd alleen op nachtdienst gedaan.

Dit was mijn bijdrage dan

Glück Auf, Jo Schoenmakers nummer 472.

Tekening van Jo Schoenmakers

Vervoer ( Heeft hier nog een lezer documentatie over?)

Diesellocomotieven

In de Duitse mijn Anna 2 Alsdorf

Fritz Rennsmann bouwjaar 1962 GG1970 B 66 KW Spoorbreedte 600 mm

Deutz in de jaren 60 gebouwd Spoorbreedte 560 mm.Fabrikant Bedia Bonn

Accu locomotief AEG uit de jaren 50 en kon uit 2 delen worden samengesteld.

Op benzol

Deutz uit 1928 1 cylinder

Nederland.

Staatsmijn Emma.In 1914 perslucht locomotieven daarna diesellocomotieven du Croo und Brauns en Kromhout

Persluchtlocomotieven deze werden afgeperst tussen (150-180 atmosfeer

Hoek en Schwarzkopf. Fabrikanten van Perslucht locomotieven fabrikant Werkspoor en Hoek uit Schiedam

Benzine locomotieven Staatsmijn Wilhelmina: merk Montania Nordhausen begin 1900

Elektrische locomotieven

Oranje Nassau 1 AEG/BBC (110 volt gelijkstroom).Deze mochten alleen worden gebruikt bij de intrekkende schacht

Elektrische locomotieven (alleen in gasarme mijnen) bij intrekkende schacht vermogen 110 volt en gelijkstroom.

Op de mijn Julia reden deze ook op de 360 meterverdieping. Het merk is mij niet bekend.

Mannummer 1308

Mike Körver locomotiefmachinist ondergronds in de Domaniale Mijn Kerkrade

Personenvervoer

Vanuit schacht per trein

Te voet

Per rijwiel, dat vervoermiddel kan worden voortbewogen op de spoorrails

Indien toegestaan in bandgalerijen op transportband

Stoeltjeslift

Verboden gebruik te maken van sleepbakken, monorails of kettingtransporteurs

Foto Frank welgemoed

Personenvervoer op transportband (jasper welgemoed)

Verdiepingen Domaniale mijn

Verliepen als volgt :Op de 40 meterverdieping waren schuilkelders.

Bij luchtalarm ging het bovengrondspersoneel met schacht Willem 1 naar beneden.

Die schacht ging maar tot de 150 m verdieping.

Vandaar kon met de ladderschacht naar de 200 meterverdieping..

Op excursie ondergronds als derdejaars Ondergronds Vakscholier (OVS ) gingen we met de schacht naar beneden naar de 150 meter verdieping.

Vervolgens naar de 200 meter verdieping.

Per lift naar de 500 meter verdieping.

Waar dan een personentrein klaar stond die ons naar de Berenbosch bracht

Schacht Nulland ging maar tot de 200m. verdieping.

Schachten van de Beren Bosch gingen alle twee naar de 500 meter verdieping.

Een schacht werd gebruikt voor grove stenen naar boven te transporteren

Die kwamen dan weer als wasberger(om pijlers vol te blazen beneden

En de anderen schacht ging naar de 380 meter verdieping.

Alleen de schacht op de Domaniale ging tot de 620 meter verdieping.maar was afgediept tot 800 meter.

Maar daar hebben ze nooit kolen gedolven

Met dank aan Mike Körver (Machinist 500 meterverdieping Domaniale Mijn)

Electrische locomotieven

Deze waren alleen toegestaan in gasvrije of zeer gasarme mijnen en alleen inde steengangen bij de intrekkende schacht.

In Nederland reden die alleen op de Oranje Nassaumijn I in Heerlen.

Onderstaand ziet u een accu locomotief in de mijn “ Hermann Beilstein Westerwald.”.

In deze mijn vond ontginning plaats door middel van stollenbouw (dus geen schachtbouw) maar men gaat vrijwel horizontaal het gebergte in.

Op de foto ziet u dat de ondersteuning bestaat uit kokerbouw.

Deze methode is zeer duur.

Foto frank Glaubitz

Fietsen

Mensen die geen vast werkpunt hadden ondergronds konden gebruik maken van fietsen.

Dat waren bijvoorbeeld : elektriciens, bankwerkers, mijnmeters, kort gezegd mijnwerkers die tijdens een dienst verschillende werkpunten moesten bezoeken .

Ook degenen die tussendiensten hadden, want het personenvervoer reed alleen tijdens dienstwisseling.

Foto Jean Weijers (Project school naar Schacht)

Kolenwagens en sleden

Foto: Jo Kelderman (Nuth)

Steenkolenmijn Valkenburg

Foto Pete Clement

Diesellocomotief (Yorkshire main colliery omstreeks 1980), The name of the loco is a HUNSLET 100 HP FLAME PROOF DIESEL.

Hier onder het interieur van de Loc